(18 April 2013) This is an update to the “Permission to Spy: An Analysis of Android Malware Targeting Tibetans” research brief. This update is also available in English.
རྙེད་དོན་གཙོ་བོ་ཁག
- ཨན་སྒྲོ་(Android) མ་ལག་རྨང་གཞི་བྱས་ཤིང་དྲ་འབུ་ཡོད་པའི་ཁ་ཁོ་ (Kakao) པར་གཞི་ཅན་གྱི་འཕྲིན་ཐུང་ཞིག་དམིགས་ཡུལ་ངེས་ཅན་
ཡོད་པའི་གློག་འཕྲིན་ཞིག་བརྒྱུད་ནས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་གལ་འགངས་ཆེ་བའི་མི་སྣ་ཞིག་ལ་བཏང་འདུག
- གོང་གི་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་གློག་འཕྲིན་དེ་ཡིས། བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཉེན་སྲུང་ལ་ཆེད་མཁས་ཡིན་པ་ཞིག་གིས་ཁྲིམས་མཐུན་ སྒེར་བའི་གློག་འཕྲིན་ཞིག་(སྤྱིར་བཏང་གི་ཁ་ཁོ་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་གི་ཟུར་སྣོན་ཞིག་དང་ལྷན་དུ)བཙན་བྱོལ་བོད་མིའི་གྲོས་ཚོགས་མི་སྣ་ཞིག་ལ་བཏང་བ་དེར་འགྱུར་བ་བཏང་ཡོད།
- དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་མཉེན་ཆས་འདི་ནི། ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་ཞིག་གི་ཁ་པར་ཁོངས་སུ་ཡོད་པའི་འབྲེལ་ཐོ་རྣམས་དང་འཕྲིན ཐུང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཁག ཁ་པར་གྱི་དྲ་འབྲེལ་ས་ཚིགས་བཅས་གཏོར་བཅོམ་བྱེད་མཁན་དག་ལ (Attachers) གཏོང་བའི་ཆེད་དུ་དམིགས་ནས་
བཟོས་བ་ཞིག་རེད་འདུག
- དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་མཉེན་ཆས་དེས་བསྡུ་སྐོང་བྱས་བའི་ཁ་པར་གྱི་དྲ་འབྲེལ་གནས་ཚུལ་དེ། ཁ་པར་འབྲེལ་ལམ་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་མཁན་གྱི་ཆེད་ལས་ འཛུགས་བསྐྲུན་ཐད་ལ་ཤེས་བྱ་གཏིང་ཟབ་ཡོད་པའི་མི་སྒེར་བ་ཞིག་ལ་བེད་སྤྱོད་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་པ་རེད།
- ང་ཚོས་ཚོད་ལྟ་བྱས་བའི་་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་མཉེན་ཆས་གཙང་སེལ་གཏོང་བའི་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་གྱི་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་གསུམ་གང་རུང་གིས་ ཀྱང་། དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་ཉེར་སྤྱོད་དེ་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་མཉེན་ཆས་བཞིན་ནག་གསུབ་བཏང་མི་འདུག
སྤྱི་ཡོངས་ལྟ་ཞིབ།
Citizen Lab ཡིས་སྣེ་འཁྲིད་ནས་འགྲོ་བཞིན་པའི་བརྟག་དཔྱད་སྟེ་འགྲོ་བ་མིའི་ཐོབ་ཐང་གི་ཚོགས་པ་ཁག་ལ་དམིགས་པའི་གཏོར་བཅོམ་ སྐོར་གྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་དོན་དེས། ཁ་ཁོ་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་གྱི་འཕྲིན་ཐུང་སྟེ་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་ཨན་སྒོ་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལགས་དེའི་ཡིག་ཆ་དེའི་བེད་སྤྱོད་ ངེས་འཛིན་ཐུབ་ཡོད། དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་མཉེན་ཆས་འདི་ཡིས།བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཉེན་སྲུང་ལ་ཆེད་མཁས་ཞིག་གིས་ཁྲིམས་མཐུན་ཁ་ ཁོ་པར་གཞི་ཅན་གྱི་གློག་འཕྲིན་ཞིག་བཏང་བ་དེར་སྐྱོན་བརྒྱབ་ཡོད།
དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་འདིའི་པར་གཞི་ཡིས། ཁ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་དེའི་འབྲེལ་ཐོ་ཁག་དང་ཁ་པར་གྱི་ལོ་རྒྱུས། འཕྲིན་
ཐུང་ཁག ཁ་པར་གྱི་དྲ་འབྲེལ་ས་ཚིགས་ཁག་བཅས་གཏོར་བཅོམ་བྱེད་མཁན་ཚོས་སྟངས་འཛིན་བྱས་བའི་ཞབས་ཞུ་འཕྲུལ་ཆས་དེར་གཏོང་ཐུབ་གི་ཡོད། བྱེད་ལས་འདི་དག་གིས་གཏོང་བཅོམ་གཏོང་མཁན་དེར་། ཁྱེད་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་ཁག་ཀློག་པ་དང་ཁྱེད་ཀྱི་སྡོད་གནས་རྗེས་འདེད་གཏོང་བ། སུ་དང་སུ་ལ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁ་པར་བརྒྱུད་སྐད་ཆ་བཤད་པ་སོགས་བལྟ་བཅུག་གི་ཡོད།
སྤྱི་ལོ་༢༠༡༣ལོའི་ཟླ་གསུམ་པའི་ཚེས་ཉེར་བདུན་ཉིན། ང་ཚོས་ཚོད་ལྟ་བྱས་བའི་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་མཉེན་ཆས་གཙང་སེལ་གཏོང་བའི་བཀོལ་ སྤྱོད་མ་ལག་གསུམ་གང་གིས་ཀྱང་མཉེན་ཆས་འདི་དྲ་འབུ་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་ཐུབ་མི་འདུག
སྤྱི་ལོ་༢༠༠༣ལོའ་ཟླ་༤པའི་ཚེས་༡ཉིན། མི་མང་བརྟག་དཔྱད་ཁང་(Citizen Lab) ནས་སྙན་ཐོ་དེ་བཏོན་པའི་རྗེས་སུ། དྲ་འབུ་ཞིབ་བཤེར་ ཡོ་ཆས་5/42 རྟགས་ཅན་དག་(VirusTotal)ཡི་སྟེང་ཚོད་ལྟ་བྱས་ཡོད་ཅིང་ (Kakao) ཁ་ཁོ་ཡི་མ་དཔེ་དེ་ལ་སྐྱོན་ཤོར་ཡོད་པ་ངོས་འཛིན་དང་དྲ་ འབུ་བརྟག་དཔྱད་ཡོ་ཆས་ 2/42 རྟགས་ཅན་དེས་ཀྲོན་ལན་(Tuneln) ཡི་མ་དཔེ་དེར་ཡང་སྐྱོན་ཤོར་ཡོད་པ་ངོས་འཛིན་ཐུབ་ཡོད།
གལ་སྲིད་ཁ་ཁོ་འཕྲིན་ཐུང་དེར་སྐྱོན་ཤོར་ཡོད་ཚེ་ཇི་ལྟར་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་དགོས་སམ།
གལ་སྲིད་ཁྱེད་ཀྱི་ཁ་པར་སྟེང་དུ་ཁ་ཁོ་འཕྲིན་ཐུང་མཉེན་ཆས་ཕབ་ལེན་བྱས་ཡོད་པ་དང་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་དེ་དངོས་མ་དང་དྲ་འབུ་ཅན་ཡིན་མིན་ལ་བརྟག་དཔྱད་གཏོང་ན། གཤམ་གྱི་གོ་རིམ་འདི་དག་བརྒྱུད།
རིམ་པ་ ༡༽ སྒྲིག་བཟོའི་ཁོངས་སུ་སོང་།།
རིམ་པ་ ༢༽ བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་ཁོངས་སུ་སོང།།
རིམ་པ་ ༣༽ ཚང་མ་ཟེར་བ་དེར་བསྣུན།།
རིམ་པ་ ༤༽ ཁ་ཁོ་འཕྲིན་ཐུང་དེ་བཙལ་ནས་ཆོག་མཆན་ཁག་སྟོན་པ་ལ་རྟགས་རིས་དེའི་སྒང་ལ་བསྣུན།།
རིམ་པ་ ༥༽ ཁྱེད་ཀྱི་ཁ་པར་སྟེང་དུ་བསྟན་པའི་ཆོག་མཆན་ཁག་གཤམ་གྱི་འདྲ་རིས་དང་ལྷན་དུ་བསྡུར།།
(དོ་སྣང་། པར་གཞི་མི་འདྲ་བའི་ཨན་སྒོ་རྟགས་ཅན་ལ་ཐོ་གཞུང་སྡེབ་སྒྲིག་མི་འདྲ་ཡོད་སྲིད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། སྒང་གི་གོ་རིམ་དག་བསྟུན་འགྱུར་བྱེད་ དགོས་སྲིད། )།
གལ་སྲིད་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁ་ཁོ་འཕྲིན་ཐུང་དེ་ཨན་སྒྲོ་མ་ལག་ནས་ནང་འཇུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཚེ། དགོས་ངེས་ཀྱི་ཆོག་མཆན་ཁག་སྟོན་གི་རེད། དེར་བརྟེན། གཤམ་ གྱི་ཕྱོགས་ངོས་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་འདྲ་རིས་ཁག་བསྡུར་ནས་དོན་དངོས་སུ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་བསྐོལ་སྤྱོད་མ་ལག་དེའི་པར་གཞི་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡོད་མེད་བལྟོས།།
(ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་བྱས་ནས་ཁྲིམས་མཐུན་ཁ་ཁོ་ཡི་འཕྲིན་ཐུང་པར་གཞི་དང་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་ཁ་ཁོ་ཡི་པར་གཞིའི་ཆོག་མཆན་གཉིས་བསྡུར་བ)།
གལ་སྲིད་ཀྲོན་ལན་ལ་སྐྱོན་ཤོར་ཡོད་ཚེ་ཇི་ལྟར་བརྟག་དཔྱད་བྱེད་དགོས་སམ།
གལ་སྲིད་ཁྱེད་ཀྱིས་སོ་སོའི་ཁ་པར་སྟེང་དུ་ཀྲོན་ལན་རླུང་འཕྲིན (Tuneln Radio) དེ་ནང་འཇུག་བྱས་ཡོད་ཅིང་དེ་ཡི་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་དེ་དངོས་མ་ དང་དྲ་འབུ་ཅན་ཡིན་མིན་བརྟག་དཔྱད་གཏོང་ན། གཤམ་གྱི་གོ་རིམ་འདི་དག་བརྒྱུད།
རིམ་པ་ ༡༽ སྒྲིག་བཟོ་ལ་སོང་།
རིམ་པ་ ༢༽ བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་ཁོངས་སུ་སོང་།
རིམ་པ་ ༣༽ ཚང་མ་ཟེར་བ་དེར་བསྣུན།
རིམ་པ་ ༤༽ ཀྲོན་ལན་རླུང་འཕྲིན་དེ་བཙལ་ནས་ཆོག་མཆན་ཁག་སྟོན་པ་ལ་རྟགས་རིས་དེའི་སྒང་ལ་བསྣུན།
རིམ་པ་ ༥༽ ཁ་པར་སྟེང་དུ་བསྟན་པའི་ཆོག་མཆན་ཁག་གཤམ་གྱི་འདྲ་རིས་དང་ལྷན་དུ་བསྡུར།
(དོ་སྣང་། པར་གཞི་མི་འདྲ་བའི་ཨན་སྒོ་རྟགས་ཅན་ལ་ཐོ་གཞུང་སྡེབ་སྒྲིག་མི་འདྲ་ཡོད་སྲིད་པ་རེད། དེར་བརྟེན། སྒང་གི་གོ་རིམ་དག་བསྟུན་འགྱུར་བྱེད་ དགོས་སྲིད།)
གལ་སྲིད་ཁྱེད་ཀྱིས་ཀྲོན་ལན་རླུང་འཕྲིན་དེ་ཨན་སྒོ་མ་ལག་ནས་ནང་འཇུག་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཚེ། དགོས་ངེས་ཀྱི་ཆོག་མཆན་ཁག་སྟོན་གི་རེད། དེར་བརྟེན། གཤམ་གྱི་ཕྱོགས་ངོས་གཉིས་སུ་ཡོད་པའི་འདྲ་རིས་ཁག་བསྡུར་ནས་དོན་དངོས་སུ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་བསྐོལ་སྤྱོད་མ་ལག་དེའི་པར་གཞི་བེད་སྤྱོད་གཏོང་གི་ཡོད་མེད་བལྟོས།
(ཕྱོགས་དང་ཕྱོགས་བྱས་ནས་ཁྲིམས་མཐུན་ཀྲོན་ལན་ཡི་པར་གཞི་དང་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་ཀྲོན་ལན་ཡི་པར་གཞིའི་ཆོག་མཆན་གཉིས་བསྡུར་བ)
སྐབས་དོན་གྱི་བརྟག་དཔྱད།
བོད་དོན་སྟེ་ལྷག་པར་དུ་བོད་ནང་གི་ས་ཁུལ་ཁག་གི་རང་ལུས་མེར་བསྲེགས་ལྟ་བུའི་ཐོག་ལ་ཕྱག་ལས་གནང་མཁན་ཚོར་དམིགས་བསལ་གྱིས་ཉེན་ཟོན་
ཅན་གྱི་དུས་ཚོད་ཀྱི་སྐབས་སུ་འཕྲད་པའི་རྐྱེན་འདི་ཡིས། རྒྱ་གཞུང་གི་ཕྱོགས་ནས་ཡ་ལན་དྲག་པོ་སྟེར་བཅུག་གི་ཡོད། ཡ་ལན་གྱི་ཁོངས་སུ་འབྲེལ་ལམ་
གྱི་འཕྲུལ་ཆས་བརྒྱུད་ཕྱི་ལོགས་ཀྱི་བོད་མིར་འབྲེལ་བ་བྱས་བ་རྨང་གཞིར་བཞག་ནས་དེ་ལ་བཙོན་འཇུག་དང་ཉེས་བ་གཏོང་བ་སོགས་ཚུད་ཀྱི་ཡོད། གཏོར་བཅོམ་དེ་དག་གིས་དམིགས་གཏད་དུ་བཟུང་བའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་འབྲེལ་ལམ་གྱི་ཐབས་ལམ་བརྗེ་བསྒྱུར་གཏོང་བ་དེར་གཏོར་བཅོམ་པ་ཚོས་མུ་མཐུད་དུ་ཡ་ལན་ཇི་ལྟར་སྤྲོད་པའི་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་ནུས་བ་ཡང་སྟོན་གྱི་ཡོད།
ལམ་སྟོན་ཁག
གནས་སྟངས་འདི་ཡིས་བོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ནི་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་གྱི་དམིགས་འབེན་གཙོ་བོར་བཟུང་ཡོད་པ་སྟོན་གྱི་ཡོད། གང་ལྟར། འདི་ རུ་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་ཚོས་ཉེན་ཁ་ཆུང་དུ་གཏོང་བ་ལ་བསྟུན་འགྱུར་བྱེད་དགོས་བའི་ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་འགའ་ཡོད།
The Citizen Lab ཡིས་ལམ་སྟོན་བྱས་བ་ཁག
- ཁུངས་སྐྱེལ་མ་བྱས་བའི་འབྲེལ་ཐག་དང་རེ་སྒུག་མེད་པའི་ཟུར་སྣོན་ཁག་ཁ་འབྱེད་པར་དོགས་ཟོན་བྱེད་བཞིན་པའི་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་བེད་ སྤྱོད་གཏོང་མཁན་དག་གིས། གནས་ཚུལ་རྒྱས་བའི་སླད་དུ་ Citizen Lab ཡི་འབྲེལ་ཐག Recommendations for defending against targeted cyber threats དང་བོད་དོན་ལས་འགུལ་བསྟི་གནས་ཁང་(Tibet Action Institute) གི Detach from Attachments གཉིས་ལ་གཟིགས།
- ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་ཚོས་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་ལ་དོགས་ཟོན་དང་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་གྱི་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་དེ་འདྲ་ནང་འཇུག་བྱེད་དུས་དོ་གཟབ་བྱེད་དགོས། བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་ཚོས་དྲ་འབུ་ཅན་གྱི་མཉེན་ཆས་ཀྱིས་རེ་སྐུལ་བྱས་བའི་ཆོག་མཆན་
ཁག་ལ་དོ་གཟབ་ངེས་པར་དུ་བྱེད་དགོས་བ་མ་ཟད་ཆོག་མཆན་མི་དགོས་བའི་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་ཁག་ནང་འཇུག་བྱེད་རྒྱུ་གཡོལ་དགོས། སྒར་ སྒྲན་ལས་འཆར་(Guardian Project) དང་ལས་འཆར་གཞན་པ་ཁག་གིས་ཉེན་སྲུང་ཅན་གྱི་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་གྱི་བཀོལ་སྤྱོད་མ་ལག་ཡར་ རྒྱས་སུ་བཏང་ནས། བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་རྣམས་ཀྱི་འབྲེལ་ལམ་དང་སྒེར་གྱི་གནས་ཚུལ་སོགས་ཧམ་འཛུལ་དང་ཉེན་ཁའི་རིགས་ལས་སྲུང་
སྐྱོབ་བྱེད་པར་རོགས་རམ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
- ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་བོད་དོན་ལས་འགུལ་བསྟི་གནས་ཁང་གི་ལག་འཁྱེར་ཁ་པར་གྱི་ཉེན་སྲུང་སྐོར་གྱི་རྒྱུ་ཆ་ཁག་ནས་ལམ་སྟོན་ལེན་དགོས་ཤིང་རྒྱུ་ཆ་དེ་དག་ནི་བོད་མི་རྣམས་ལ་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་སླད་དུ་ཡིན།
Note on Translation: This is an informal translation of the original report in English. This informal translation may contain inaccuracies. It is intended only to provide a basic understanding of our research. In the event of a discrepancy or ambiguity, the English version of this report prevails.